Nga Arber Zeka dhe Emi Seferi (Psikoterapeut Trupore)
Fëmijët dhe adoleshentët, ndërtojnë aftësi sociale dhe inteligjencën emocionale gjatë rritjes dhe zhvillimit të tyre fizik por edhe atij psikologjik. Këto gjëra shpesh çojnë në jetë të shëndetshme dhe të lumtur. Por disa fëmijë kanë emocione ose sjellje në atë mënyra që pengojnë mirëqenien e tyre të përgjithshme.
Psikoterapi për fëmijët dhe adoleshentet nuk është në përgjithësi një temë e lehtë për ta diskutuar me prindërit. Askush nuk dëshiron që fëmija i tij të ketë nevojë për psikoterapi, por për fat të keq ka shumë çështje të vështira dhe madje traumatike që fëmijët mund të hasin në jetë dhe të kenë nevojë për një profesionist të kualifikuar. Duke mësuar rreth çështjeve të shëndetit mendor të fëmijëve dhe adoleshentve, mund të rrisni njohuritë tuaja se si të ndihmoni ata, në rast nevoje. Perderisa, disa aftësi mund t’ju mësojnë për të bashkëvepruar më efektivisht me fëmijën tuaj duke krijuar mardhenje të shëndetshme.
Ashtu si të rriturit, fëmijët dhe adoleshentët ndryshojnë në temperament. Disa janë të turpshëm dhe të tërhequr, të tjerët janë shumë social dhe të hapur. Disa janë metodike dhe të kujdesshme, të tjerët janë impulsivë dhe të pakujdesshëm. Nëse një fëmijë sillet si një fëmijë tipik ose ka një çrregullim përcaktohet nga prania e dëmtimit dhe shkalla e shqetësimit që lidhet me simptomat. Për shembull, një vajzë 10 vjeçe e cila nuk dëshiro të shkoj në shkollë sepse është e frikësuar nga paraqitja e detyrave të saj par nxënësve dhe mësueses, kjo frikë e saj do të shihet si çrregullim i ankthit social. Në këtë kontekst, edhe pse nganjëherë supozohet se fëmijëria dhe adoleshenca janë gjithnjë të lumtur, rreth 20% e fëmijëve dhe adoleshentëve kanë një ose më shumë çrregullime mendore të diagnostikuara (Josephine Elia, 2017). Shumica e këtyre çrregullimeve mund të shihen si ekzagjerime ose shtrembërime të sjelljeve dhe emocioneve normale.
Siç do ta shihni, psikoterapi për fëmijë dhe adoleshent në kontekstin e psikoterapisë trupore është e përshtatshme dhe e përkryer për të theksuar zhvillimin pozitiv ndërkohë që trajton çështjet dhe simptomat negative. Sesionet e terapisë mund të përqendrohen në punën drejt një të ardhmeje optimiste, metodave të përballimit pozitiv dhe rritjes së vetëbesimit, vetëbesimit pozitive të fëmijët.
Një nga sfidat më të vështira me të cilat përballen prindërit është të ndihmojë një fëmijë apo adoleshent të shërohet nga një ngjarje traumatike ose një sërë përvojash jashtëzakonisht stresuese. Ndërsa ne nuk e dimë gjithmonë shkaktarin origjinal të simptomave, ne vetëm e dimë se kur diçka është jo në rregull. Peter Levine dhe Maggie Kline raportojnë në librin e tyre “Trauma përmes syve të një fëmije” (2006), se fëmijët e vegjël shpesh na tregojnë se janë traumatizuar përmes lojës së tyre, modaliteteve të gjumit, niveleve të ndryshuara të aktiviteteve, reagimeve emocionale të ekzagjeruar (frikës dhe zemërimit) përmes dhimbje së barkut apo dhimbjes së kokës.
Psikoterapia është një formë e trajtimit të problemeve psikiatrik që përfshin biseda terapeutike dhe ndërveprime midis një psikoterapeuti të trajnuar dhe me eksperiencë dhe një fëmije ose ter familjen. Ekzistojnë disa lloje të psikoterapisë që përfshijnë qasje, teknika dhe ndërhyrje të ndryshme. Ndonjëherë, një kombinim i qasjeve të ndryshme të psikoterapisë mund të jenë të dobishme. Mirë po Psikoterapia Trupore, e quajtur edhe psikoterapi e orientuar nga trupi, është një qasje psikoterapeutike e cila zbaton parimet themelore të psikologjisë somatike. Psikoterapia trupore është një nga mënyrat më të mira trajtuese për të ndihmuar pacientët që vuajnë nga traumat psikologjike, shërohen dhe jetojnë një jetë normale. Është një terapi holistike që studion marrëdhënien midis mendjes dhe trupit në lidhje me të kaluarën psikologjike.
Një pjesë e rëndësishme e psikoterapisë trupore është që fëmijët dhe prindërit të mësojnë së bashku rreth efekteve të traumës dhe stresit, si reagojnë trupat tanë ndaj rrezikut dhe si të kanalizojnë energjinë e fuqishme të këtyre përgjigjeve të mbijetesës në mënyra të shëndetshme.
Takojmë çdo fëmijë, duke dëgjuar me kureshtje dhe duke u angazhuar përmes lojës të kuptojmë atë. Qëllimi jonë i parë është krijimi i një marrëdhënieje besimi në të cilën fëmija juaj ndihet i sigurt dhe i lirë për të shprehur mendimet dhe ndjenjat. Theksojmë pikat e forta dhe ndihmojmë fëmijën tuaj të lidhet me një ndjenjë pozitive të vetes.
Duke punuar në bashkëpunim me ju, si pjesëmarrës aktiv në këtë proces, ne përqendrojmë vëmendjen në aftësitë e shkëlqyera të përballimit që fëmija juaj tashmë ka dhe në zhvillimin e të rinjve. Ne eksplorojmë të dyja burimet dhe fushat e shqetësimit nëpërmjet një shumëllojshmëri të ushtrimeve dhe lojërave të mendjes dhe trupit, vizatimit, luajtje me fantazinë dhe teknika të ndryshme për të balancuar sistemin nervor.
Simptomat e stresit post-traumatik rrjedhin nga një çekuilibër në sistemin nervor autonom, i cili është bërë tepër aktivë ose i mbyllur, apo i lëkundur midis këtyre dy proceseve (Lynne Salmanshteteve, 2018). Një pjesë esenciale e procesit të shërimit është prekja e aftë, e cila mund të jetë shumë e dobishme për rikualifikimin e sistemit nervor të fëmijës suaj. Kur përdorni prekje të butë dhe të ngjeshur, ne do të përfshijmë tëre proceset: kognitev, sjelljen, mendimet psikiket si një grup dhe njëkohësisht do t’ju mësojmë teknikat që mund të praktikoni në shtëpi.
Për fëmijët, sesionet zhvillohen me njërin ose më të dy prindër të pranishëm. Kohë pas kohe, ne do të takohem vetëm me prindërit për të vlerësuar nevojat dhe progresin e fëmijës, për të adresuar atë që po ndodh në familje dhe për të dhënë ndonjë mbështetje shtesë sipas nevojës.
Kur janë në pyetje adoleshentet, zakonisht ne takohemi vetëm me adoleshentet pas një sesioni fillestar me familjaret, duke përfshirë domosdoshmërish prindërit në takime të rastit sipas nevojës. Ne gjithashtu ftojmë vëllezërit e motrat në seanca, nëse dhe kur ka kuptim për ta bërë këtë.
Ne presim që të ndihmoj fëmijët dhe familjen tuaj të lëvizin përmes shqetësimit që mund të shkaktojë trauma ose stresi i zgjatur. Psikoterapia Trupore e sjell sistemin nervor në një rrjedhë të balancuar mes niveleve të aktivitetit dhe pushimit. Ndërsa kjo ndodh, emocionet bëhen më të rregulluara. Simptomat e agjitimit ose kolapsit zgjidhen dhe fëmija juaj kthehet në gjendjen e tij natyrore dhe provueshmërisë.
Tani më poshtë, po ju japim disa këshillat të cilat burojn nga kjo terori, e që mund të duken jo reale por praktikimii rregull i tyre me vete sjel kënaqësi por dhe lirim të stresit ditur të juajni por dhe fëmijës tuaj:
Tokëzimi
– është një mënyrë e lehtë argëtimi për fëmijët, shumë thjesht ata vendosin këmbët në dysheme dhe përqendrojnë mendjen duke lëvizur herë njërën këmbë e herë tjetrën, njekohësisht duke ndjerë dyshemenë në shputat e këmbëve të tyre. Për të marrë fëmijët tuaj mësim dhe të kenë interesim në këtë, tregoni atyre se duke bërë argëtim përmes tokëzimit, mund të ndihmoni ata të ndjehen të fortë, trima, dhe të lumtur.
Frymëmarrje e thellë
Njerëzit zakonisht hapin sytë fillimisht kur dëgjojnë se “frymëmarrja është e rëndësishme“. Por ne do të vazhdojmë ta themi atë dhe të shpjegojmë pse. Është kaq e thjeshtë, por ka një ndikim kaq të madh në fiziologjinë e trupit tuaj.
Kur ju jeni të qetë dhe të relaksuar, trupi juaj është në “pushim dhe tretje“. Ju merrni frymë normalisht, shkalla juaj e zemrës është më e ulët dhe muskujt tuaj janë të relaksuar. Sidoqoftë, kur ndodh stresi ose ankthi ose zemërimi, trupi juaj kalon automatikisht në “ikje, luftë ose ngrirje”. Muskujt tuaj tensionohen, rritet niveli i të rrahurave të zemrës dhe frymëmarrja juaj bëhet më e cekët.
Duke marrë frymë thellë, në vend të frymëmarrjes së cekët, është një mënyrë për t’i treguar trupit tuaj që të kthehet në pushim dhe tretje. Kjo është arsyeja pse frymëmarrja e thellë është e rëndësishme!
Për fat të mirë, ka disa mënyra argëtimi për t’i mësuar fëmijët teknikat e frymëmarrjes së thellë, i lini ata të shkojnë diku ne një vend të qetë dhe i njohur për ta, një vend ku ata ndihen të sigurt. Past lirshëm të fillojnë:
Duke marr frymë, ngjashëm sikur ju po nuhatni një lule, dhe nxirrni frymën sikur ju po ju fryjeni qirinjtë e ditëlindjes. Përpiquni që barku juaj është një tullumbace. Fryni në dhe të bëjë tullumbace më të madhe, pastaj nxirrni frymën jashtë dhe bëjë që tullumbacja të tkurret.
Meditimi
Duke u dhënë fëmijëve mjetet për t’i ndihmuar ata të shmangin mendimet dhe sjelljet negative, të ndërtojnë vetëbesim, të përqendrohen dhe të trajtojnë të tjerët dhe veten me respekt dhe vlerësim, është një dhuratë që do të kenë për jetë. Ne duam që fëmijët të jenë të shëndetshëm dhe të lumtur, jo vetëm tani, por për pjesën tjetër të jetës së tyre.
Ky meditim duhet të jetë i udhëhequr, njëkohësisht sjell një komponent vizual në një ushtrim shumë të thjeshtë të frymëmarrjes së thellë. Ju mund ta bëni këtë në këmbë ose të ulur.
Relaksoni trupin tuaj dhe filloni të merrni frymë thellë dhe të ngadalshëm përmes hundës. Filloni të merrni një frymë ngadalë dhe të thellë duke mbushur barkun tuaj me ajër, sikur të jeni duke u përpjekur të plasni duke mbushur frymë një tullumbace të madhe. Zgjero barkun tënd sa të mundesh.
Ngadalë lirojeni ajrin nga tullumbacja (përmes hundës) ndërsa lëshoni frymën nga barku.
Vazhdoni për disa minuta, por gjatë kësaj kohe ju duhet të i mësoni at të përqendrohen të trupi i tyre dh e mos të fluturojnë në mendime, krejt qa duhet duhet të përqendrohen në trupin e tyre dhe të frymojnë përmes trupit të tyre.
Nëse fëmija që po mëson është më i ri, mund të shtoni pak më shumë detaje dhe argëtim në ushtrim për t’i mbajtur ata të angazhuar. Fëmijët e rinj, sidomos nën moshën 6 vjeç, e duan lëvizjen shtesë kur mësojnë të sjellin ndërgjegjësimin në frymën e tyre. Nxitini ata të ngrihen në një mënyrë të relaksuar.
Më tepër në këtë drejtim, mos hezitoni të na kontaktoni përmes Familja dhe Shëndeti, apo drejtohu të Asociacioni Kosovarë për Psikoterapi Trupore. /Familjadheshendeti.com
