Nga Arber Zeka – Psikolog dhe Psikoterapist
Nga Jennifer Sweeton (psychology today).
Çfarë dini për traumën? Ju ndoshta e dini se kur ndodhin gjëra të këqija disa njerëz përjetojnë atë dhe disa njerëz nuk e përjetojnë. Ju gjithashtu mund t’i dini simptomat si ankthe, ndjenja e paralajmërimeve, mbajtja e të tjerëve në një distancë ose mosbesimi, duke mos qenë kurrë në gjendje të relaksoheni plotësisht … ne mund të shkruajmë një libër vetëm mbi simptomat (dhe njerëzit kanë kësi libri!).
Jam e sigurt që disa prej jush kanë dëgjuar që njerëzit të cilët përjetoj traumën janë të dobët.
Kjo është krejtësisht e gabuar.
Po sikur t’ju thosha se ne mund të bëjmë terapi për vite me radhë, flasim gjithë ditën dhe nëse nuk i drejtohemi trupit tuaj, shumë gjëra nuk do të ndodhin për ju?
Tani që kam vëmendjen tuaj, më lejoni t’ju them pse.
Kur ndodh diçka traumatike, truri funksionon ndryshe. Nën rrethana normale, truri kodon çfarëdo që duhet për të koduar, e dërgon atë në rrugë, përpunohet, ruhet ose hiqet, dhe jeta vazhdon, kujtimet janë të paprekura. Ky është një proces krejtësisht i ndryshëm nën stres.
Trupat tanë komunikojnë vazhdimisht gjatë gjithë ditës me të gjitha llojet e impulseve elektrike dhe kimike. Këto impulse i tregojnë trurit dhe trupit tonë se çfarë duhet të bëjnë. “Përpunoni këtë, hidhni këtë, kushtoni vëmendje këtu, kjo nuk ka nevojë për vëmendjen tuaj ….” Në rrethana normale, mesazhet e vetme janë ato që kanë nevojë për vëmendje – jeni plotësisht i pranishëm, kodet ju informojmë se ju keni një punë të madhe. Nën stresin, e gjithë kjo shkon në lartësi tepër të lartë.
Çdo herë që ne procesin e informacionit ne formojmë kujtime të qarta dhe kujtime të nënkuptuara. Kujtimet e qarta janë informacioni faktik, njohuria e përgjithshme dhe informacioni autobiografik. Kujtimet e nënkuptuara janë përgjigjet emocionale dhe ndjenjat e trupit – kjo pjesë nuk ka të bëjë me faktin, por me ndjenjën. Këto dy lloje kujtimesh udhëtojnë në rrugë të ndryshme në tru dhe duhet të integrohen më vonë për të formuar një kujtesë të unifikuar.
Në një situatë traumatike, reagimi “lufto, Ngriu ose Ikë” e nxitë atë. Trupi juaj ndjen rrezikun dhe dërgon sinjale të kuqe alarmuese në formën e hormoneve. Rrjedha e gjakut është duke notuar me lajmëtarë kimikë që ju thonë që të “MERRNI TANI!” Qëllimi kryesor në këto rrethana nuk është kodimi i kujtesës, por marrja e sigurisë. Kjo është arsyeja që kaq shumë viktima traumatike kanë boshllëqe në kujtesë: vëmendja ishte përqendruar në marrjen e trupit në siguri. Simptomat e stresit post traumatik dhe shpesh vetë ankthi janë sinjale të njëjta që trupi dërgon kur jeni në rrezik: zemra juaj rreh shpejt dhe gara frymëmarrjeje për të marrë oksigjen tek muskujt për të kandiduar, trupi juaj mbyll impulse shtesë si uria dhe që kanë nevojë të përdorin banjën, djersitje të duarve tuaja, adrenalina karburantizon energjinë tuaj në mënyrë që ju të mund të dilni jashtë – të tingëllojë i njohur? Këto janë përgjigje normale ndaj stresit në një afat të shkurtër. Problemi është kur ju merrni mbërthyer.
Kur ju merrni mbërthyer, amygdala juaj – fajtori kryesor në luftën ose reagimin e ikjes – e merr vërtet të ndjeshme situaten. Nëse e keni parë ndonjëherë një dre të egër, keni parë amigdalën në punë. Kjo pjesë e trurit tuaj bërtet PO DUA TË DAL kur ndjen se jeni në rrezik. Truri juaj ndalon përpunimin dhe fokuson gjithë energjinë e tuaj për t’ju larguar nga rreziku. Kujtesa nuk përpunohet plotësisht dhe është e fragmentuar në tru në pjesë të kujtimeve të nënkuptuara dhe të qarta. Kjo është arsyeja pse nganjëherë një erë, mënyra se si një person ju prek, ose madje edhe toni i zërit mund të shkaktojë një viktimë të traumës.
Ja problemi (dhe kjo është e rëndësishme): trupi juaj nuk mund të tregojë dallimin në mes të rrezikut fizik dhe emocional. Kjo është arsyeja që ju keni këtë luftë ose përgjigjeje të ikjes ndaj stimujve, pavarësisht nëse është emocional ose fizik. Truri juaj, pjesa shumë primare e trurit tuaj është përfshirë këtu, mendon se jeni në rrezik fizik, prandaj keni simptomat fizike.
Ne duhet t’i drejtohemi fizikut në mënyrë që të zgjidhim problemin. Pra, çështja është e dyfishtë: duhet të sjellim përgjigjen e trupit në tokëzim, të qetësojmë lajmëtarët hormonalë që ju thonë se jeni në rrezik dhe pastaj mund të punojmë në aspektin mendor dhe emocional. Përndryshe, jemi vendosur për dështim.
Pra, herën tjetër që po luftoni me shërimin nga trauma juaj, kujtohuni se trupi juaj po bën pikërisht atë që duhet të bëjë. Ai po ju mbron. Ju vetëm duhet një punë e vogël për ri drejtimin e sistemit të alarmit.
Një psikolog i mirë mund ta shpjegojë këtë, t’ju ndihmojë të kuptoni dhe të ecni me ndihmën e trupit tuaj që të kuptoni se nuk jeni më në rrezik. Duke punuar së bashku, ne mund ta përpunojmë traumën në mënyrë që ajo të jetë pjesë e historisë suaj dhe jo diçka që duhet të shmanget. Ne vetëm duhet të punojmë me trupin tuaj pak.
Ndërkohë, merrni parasysh fillimin e punës vetë. Termi që ne përdorim për të qenë i pranishëm në trupin tonë është “vëmendje“. Ju gjithmonë mund ta bëni këtë term dhe të gjeni disa mekanizma të përballimit që mund të funksionojnë për ju. Ka edhe disa mënyra që mund të filloni ta sillni trupin tuaj në tokëzim. Teknikat diafragmale të frymëmarrjes janë të mrekullueshme për këtë, sepse ata sinjalizojnë trupin tuaj se ju nuk jeni në të vërtetë në rrezik. Ka edhe disa aplikacione të meditimit për smartphones që ndihmojnë t’ju udhëheqin përmes mënyrës se si ta bëni këtë. Dy të preferuarat janë “Qetë” dhe “Stop, Breathe, Think.” Mund të duhet një moment për të eksploruar teknika të ndryshme derisa të gjeni një që punon për ju.
Dhe në qoftë se ju akoma nuk keni arritur të i ndihmoni trupit dhe mendjes tuaj, ende qëndroni të ndezur. /Familjadheshendeti.com
