Nga Ass.Dr.Lindita Ibrahimi Veliu, gjinekologe obstetre, PhDc
Përhapja e fundit e koronavirusit, tani e quajtur SARS-CoV-2,
dhe përhapja e infeksionit COVID-19 po monitorohet nga afër në të gjithë botën.
Deri më tani, ka njohuri të kufizuara në lidhje me rrezikun e transmetimit
vertikal dhe ndikimin në shtatzani.
✓ Bazuar
në informacionin aktual, të kufizuar, nuk duket të ketë një rrezik të fortë për
transmetimin vertikal.
✓
Transmetimi vertikal nuk është raportuar për MERS-CoV dhe SARS-CoV (gjithashtu
bazuar në të dhëna të kufizuara).
✓
Prezantimi dhe gjetjet klinike për pneumoninë COVID-19 nuk ndryshojnë në gratë
shtatzëna kundrejt popullatës së përgjithshme.
✓
Prezantimi klinik përfshin: limfopenia (<qeliza <1,0 × 10⁹ për L), kollë,
dhimbje në muskuj,dhimbje të fytit..
✓ CDC
aktualisht vazhdon të rendisë të moshuarit dhe ata me sëmundje kronike
(sëmundje të frymëmarrjes , zemrës, diabeti) si grupe ‘në rrezik’ mirëpo nuk
kemi informacione nga raportet shkencore të botuara në lidhje me ndjeshmërinë e
grave shtatzëna ndaj COVID-19 por dihet që gratë shtatzëna përjetojnë ndryshime
imunologjike dhe fiziologjike, të cilat mund t’i bëjnë ato më të ndjeshme ndaj
infeksioneve virale të frymëmarrjes, përfshirë COVID-19.
✓ Gratë
shtatzëna duhet të përfshihen në veprime të zakonshme parandaluese
për të shmangur infeksionin si larja e duarve shpesh dhe shmangia e të
sëmurëve,kufizimin e ekspozimit të gruas shtatzënë ndaj pacientëve me COVID-19
të konfirmuar ose të dyshuar.
Rekomandime Obstetrike CDC
Më poshtë është një përmbledhje me pikat kryesore – rekomandimet e plota për CDC mund të gjenden në faqen Obstetric Healthcare Settings page (find link below in ‘Learn More – Primary Sources’ as well as link to ACOG Practice Advisory) :
✓ Transmetimi vertikal dhe rreziku i porsalindurit – konsiderimi i ndarjes nënë-foshnje.
Rreziku aktualisht i panjohur .Transmetimi pas lindjes përmes kontaktit me sekrecione të frymëmarrjes nga nëna e infektuar është një shqetësim. “Konsideroni ndarjen përkohësisht (p.sh. dhoma të ndara) nënën që e ka konfirmuar COVID-19 ose është e dyshuar nga foshnja e saj derisa masat paraprake të bazuara në transmetimin e nënës të ndërpriten … vendimi duhet të merret rast pas rasti në konsultim me klinikë, specialistë të parandalimit dhe kontrollit të infeksionit dhe zyrtarë të shëndetit publik “
✓ Një dhomë e veçantë izolimi duhet të jetë e disponueshme për foshnjën, pasi ato konsiderohen të konfirmuara ose dyshuara me COVID-1.
✓ Konsideroni kufizimin e vizitorëve përveç prindërve të shëndetshëm ose kujdestarit Vizitorët duhet të udhëzohen të veshin PPE të përshtatshme, përfshirë fustan, doreza,maskë për fytyrën dhe mbrojtjen e syve .
✓ Familja e shëndetshme ose anëtarët e stafit që ofrojnë kujdes (siç është larja) dhe ushqimi duhet të përdorin gjithashtu PPE
✓ Nëse për shkak të dëshirave të mamasë ose kufizimeve të objektit, nëna e infektuar me COVID 19 dhe i porsalinduri duhet të qëndrojnë ne një dhomë ,të ndermerren masat parandaluese si:
Barrierat fizike (p.sh., një perde midis nënës dhe të porsalindur)
Duke e mbajtur të porsalindur ≥ 6 metra larg nënës së sëmurë
Nëse asnjë i rritur tjetër i shëndetshëm nuk është i pranishëm në dhomë: Nëna (me COVID-19 të konfirmuar ose PUI) duhet të përdorë maskë në fytyre dhe të praktikojë higjenën e duarve para çdo ushqyerjeje ose kontakti tjetër të ngushtë me të porsalindurin .
Ushqyerja me gji
✓ Gjatë ndarjes së përkohshme, inkurajoni sekretimin e qumështit të gjirit për të vendosur dhe mirëmbajtur furnizimin me qumësht .Përdorni higjenën e duarve para shprehjes së qumështit.
✓ Kujdestari i shëndetshëm duhet ta ushqejë fëmijën me qumështin e grumbulluar të gjirit.
✓ Nëse nëna dëshiron të ushqej direkt foshnjën me gji, duhet të përdoret një maskë për fytyrën dhe higjena e duarve para çdo ushqyerjeje.
✓ Udhëzimi për ndërprerjen e masave paraprake të izolimit në shtëpi është i njëjtë me atë për të ndërprerë Masat paraprake të bazuara në Transmision për pacientët e shtruar në spital me COVID-19 dhe duhet të përfshijë të gjitha si vijon :ndërprerja e etheve, pa përdorimin e ilaçeve antipiretikë,përmirësimi në shenjave dhe simptomave të sëmundjes,rezultatet negative për COVID-19 nga të paktën dy grupe të njëpasnjëshme të mostrave.
Këshillë praktike ACOG
ACOG ka lëshuar një këshillë praktike, duke siguruar udhëzime
dhe lidhje të vlefshme.
✓ Gratë
shtatzëna, bazuar në përvojën e mëparshme me infeksion të rëndësishëm viral,
duhet të konsiderohen një popullatë “në rrezik”
Udhëzimi SMFM
SMFM ka lëshuar një dokument gjithëpërfshirës që adreson
menaxhimin obstetrik (shiko ‘Mëso më shumë – Burimet Primare’ më poshtë).
✓ Mënyra
dhe koha e lindjes duhet të bazohet në konsideratat obstetrike.
✓
Mbikëqyrja dhe menaxhimi i fetusit: në rast të një infeksioni të lehtë,
menaxhimi bëhet ngjashëm me një pacient që shërohet nga gripi . Duke pasur
parasysh se sa pak dihet për këtë infeksion, një ekzaminim i detajuar i
morfologjisë fetale me ultrazë në trimestrin e dytë mund të konsiderohet pas
infeksionit të nënës në tremujorin e parë. Për ata që përjetojnë sëmundje më
vonë gjatë shtatëzanisë, është e arsyeshme të konsiderohet vlerësimi
ultrasonografik i rritjes së fetusit në tremujorin e tretë.
Udhëzimet e ASRM – Shëndeti i Fertilitetit
✓
Personat me simptoma duhet të “përpiqen të shmangin shtatzëninë”
✓
Përfshinë ata që konsiderojnë përdorimin e donatorëve të oociteve,
donatorëve të spermës ose transportuesve të gameteve .
Rekomandimet përfshijnë gjithashtu sa vijon
✓
Pacientët të cilët ishin duke planifikuar të vazhdonin me rikthimin e oociteve
duhet të këshillohen që të vazhdojnë me ruajtjen e kristoprezervimit të embrioneve
me planet për transferimin e shtyrë.
✓
Pezullimi i fillimit të cikleve të reja të trajtimit, duke përfshirë
induksionin e ovulacionit, inseminimet intrauterine (IUIs), fekondimin in vitro
(IVF) duke përfshirë rikthimet dhe transferimet e ngrira të
embrionit.
Udhëzime RCOG
Udhëzimet për profesionistët e kujdesit shëndetësor për
infeksionin Coronavirus (COVID-19) në shtatëzënësi janë botuar nga RCOG, Royal
College of Midwives, Royal College of Paediatrics and Health Health, Scotland.
Dokumenti ofron një përmbledhje gjithëpërfshirëse të COVID-19, përfshirë
epidemiologjinë
✓
Përhapja e shpejtë, përmes rrugëve të frymëmarrjes, orale ose fekale (kjo e
fundit mund të ndihmojë në shpjegimin e përhapjes së shpejtë).
✓
Aktualisht nuk ka asnjë provë në lidhje me transmetimin përmes
lëngjeve gjenitale
Efekt tek nënat:
✓ Presin
që shumica të kenë simptoma të buta ose të moderuara
✓ Ndërsa
ekziston një raport rasti i një gruaje shtatzënë me lindje të parakohshme që
kërkon ventilim mekanik (shiko ‘Mëso më shumë – Burimet Primare’ më
poshtë), rreziku i sëmundjes së rëndë (pneumonia dhe hipoksia) është më i larti
për të moshuarit, imunosupresuarit , diabetikët, rastet me kancer dhe sëmundje
kronike të mushkërive.
Efektet fetale:
✓ Asnjë
provë që sugjeron rritje të rrezikut për abort ose humbje të hershme
të shtatzënisë
SHËNIM: Gjeni udhëzime ndërkombëtare profesionale shtesë më poshtë në burimet parësore ose referencat:
What are the risks of COVID-19 infection in pregnant women
(Lancet)
Clinical characteristics and intrauterine vertical transmission potential of
COVID-19 infection in nine pregnant women: a retrospective review of medical
records
Potential Maternal and Infant Outcomes from (Wuhan) Coronavirus 2019-nCoV
Infecting Pregnant Women: Lessons from SARS, MERS, and Other Human Coronavirus
Infection
CDC: Information for Healthcare Providers: COVID-19 and Pregnant Women
CDC: Interim Considerations for Infection Prevention and Control of Coronavirus
Disease 2019 (COVID-19) in Inpatient Obstetric Healthcare Settings
CDC: Interim Guidance for Discontinuation of Transmission-Based Precautions and
Disposition of Hospitalized Patients with COVID-19
ACOG: Practice Advisory: Novel Coronavirus 2019 (COVID-19)
SMFM: Coronavirus (COVID-19) Resource Page
ASRM: COVID-19 – Suggestions On Managing Patients Who Are Undergoing
Infertility Therapy Or Desiring Pregnancy
ASRM: Patient Management and Clinical Recommendations During The Coronavirus
(COVID-19) Pandemic
RCOG: Coronavirus (COVID-19) infection and pregnancy
RANZCOG: Coronavirus (COVID-19) Advice and Information
Sociedad Chilena de Endocrinología Ginecológica (SCHEG): COVID-19 y Embarzo
Collège National des Gynécologues et Obstétriciens Français (CNGOF): Prise En
Charge Aux Urgences Maternite D’une Patiente Enceinte Suspectee Ou Infectee Par
Le Coronavirus (Covid-19)
Federação Brasileira das Associações de Ginecologia e Obstetrícia (FEBRASCO):
Infecção pelo Coronavírus SARS-CoV-2 em obstetrícia. Enfrentando o desconhecido
SOGC Infectious Disease Committee Statement on the Novel Coronavirus
ISUOG Interim Guidance on 2019 novel coronavirus infection during pregnancy and
puerperium: information for healthcare professionals
JAMA: What Is a Pandemic?
A case of 2019 Novel Coronavirus in a pregnant woman with preterm delivery
