Lupus eritematoz sistemik (i quajtur edhe LES ose lupus) është një sëmundje autoimune. Roli normal i sistemit imunitar të trupit tuaj është të luftojë infeksionet dhe sëmundjet për t’ju mbajtur të shëndetshëm. Në një sëmundje autoimune si lupusi, sistemi juaj imunitar fillon të sulmojë indet tuaja të shëndetshme. Për disa njerëz lupusi mund të prekë lëkurën dhe/ose kyçet. Tek njerëzit e tjerë mushkëritë, veshkat, enët e gjakut, truri ose pjesë të tjera të trupit mund të preken gjithashtu.
Cilat janë simptomat?
Simptomat e lupusit ndryshojnë nga personi në person. Simptomat mund të vijnë dhe të shkojnë në periudha të ndryshme. Edhe pse shumë pjesë të trupit mund të preken, shumica e njerëzve zakonisht prekin vetëm disa pjesë. Simptomat më të zakonshme janë:
dhimbje dhe/ose ënjtje kyçesh, veçanërisht në duar ose këmbë
Skuqje të lëkurës, të përkeqësuara duke qenë në diell
plagë në gojë ose në hundë
anemi (numër i ulët i qelizave të kuqe të gjakut).
Çfarë e shkakton atë?
Nuk dihet se çfarë e shkakton lupusin. Besohet se është rezultat i një kombinimi faktorësh, duke përfshirë gjenetikën, viruset, rrezet e diellit, stresin dhe hormonet që veprojnë së bashku. Kjo është ende për t’u vërtetuar në kërkime.
Si diagnostikohet?
Nëse keni simptoma të lupusit, duhet të vizitoni mjekun tuaj. Mjeku juaj do të diagnostikojë lupusin në bazë të simptomave tuaja, një ekzaminimi klinik dhe testeve të ndryshme. Këto mund të përfshijnë teste të gjakut dhe urinës, si dhe teste për të kontrolluar organe të tilla si zemra dhe mushkëritë tuaja. Nuk ka asnjë test të vetëm që mund të tregojë nëse keni lupus. Mund të jetë e vështirë dhe shpesh kërkon kohë për të diagnostikuar lupusin pasi simptomat mund të jenë të ngjashme me llojet e tjera të artritit.
Çfarë do të ndodhë me mua?
Me ndjekje të afërt dhe trajtimin e duhur, shumica e njerëzve me lupus mund të presin të jetojnë një jetë të plotë dhe aktive. Megjithatë, në disa raste mund të shkaktojë probleme serioze dhe madje kërcënuese për jetën. Shumë njerëz me lupus kanë ‘shpërthime’, periudha kur simptomat e tyre përkeqësohen. ‘Ekzacerbimet’ mund të ndodhin pa ndonjë shkak të dukshëm. Nuk ka asnjë mënyrë për të ditur ashpërsinë e tyre ose sa do të zgjasin. Ato mund të ndodhin më shpesh gjatë periudhave të stresit, ose mund të shkaktohen nga ekspozimi në diell, infeksionet dhe shtatzënia. Njerëzit me forma më të rënda të lupusit mund të kenë probleme serioze me organe si veshkat, mushkëritë dhe zemrën. Nëse preken këto organe, mund t’ju duhet të shihni specialistë të tjerë (për shembull, një specialist i veshkave nëse janë prekur veshkat).
A ka një kurë për lupusin?
Aktualisht nuk ka kurë për lupusin. Megjithatë, trajtimi për lupus është përmirësuar në mënyrë dramatike, me medikamente të reja që janë jashtëzakonisht të dobishme në kontrollin e gjendjes. Jini të kujdesshëm ndaj çdo produkti ose terapie që pretendon se shëron lupusin.
Çfarë trajtimesh ekzistojnë për lupusin?
Mjeku juaj do ta përshtasë trajtimin tuaj sipas simptomave dhe ashpërsisë së gjendjes suaj. Nuk ka asnjë mënyrë për të parashikuar saktësisht se cili trajtim do të funksionojë më mirë për ju. Mjeku juaj mund të ketë nevojë të provojë disa trajtime të ndryshme përpara se të gjejë atë që është e duhura për ju dhe mund të përfshijë medikamente, të tilla si:
Kortikosteroidet, kur përfshihen veshkat ose organet e tjera
Barnat anti-inflamatore jo-steroide (NSAIDs)
Barnat anti-reumatike modifikuese të sëmundjes (DMARDs).
Dr. Besim Demolli mjek Reumatik
