Shkruan: Dr. Besa Vranovci
Ju mund të gjeni të gjitha detajet rreth anemisë të shkaktuar nga mungesa qelizave të kuqe ose mungesa e hemoglobinës në gjak. Çfarë është anemia? Shkaqet, simptomat dhe trajtimi i anemisë …
Mungesa e hekurit është lloji më i zakonshëm i anemisë në botë. Sidomos në vendet e pazhvilluara por edhe në ato të zhvilluara, shkalla e anemisë për shkak të mungesës së hekurit është e lartë. Çfarë është anemia? Çfarë ju duhet të dini për shkaqet, simptomat dhe trajtimin e anemisë
Çfarë është anemia?
Anemia është një gjendje në të cilën nuk ka mjaft qeliza të shëndetshme të kuqe të gjakut për të mbajtur oksigjen të mjaftueshëm në indet e trupit. Hemoglobina është pjesa kryesore e qelizave të kuqe të gjakut dhe lidhet me oksigjen. Nëse keni shumë pak ose jonormal qeliza të kuqe të gjakut, ose nëse hemoglobina juaj është anormale ose e ulët, qelizat në trupin tuaj nuk do të kenë oksigjen të mjaftueshëm.
Anemia është gjendja në të cilën sasia e hemoglobinës në gjak ulet nën 13 g / dL në meshkuj të rritur dhe 12 g / dL tek femrat dhe mund të shkaktojë shumë probleme të rëndësishme shëndetësore. Fëmijët 6 muaj deri në 6 vjet 11 g / dL, 6-14 vjeç është konsideruar të jetë më pak se 12 g / dL anemi.
Anemia mund t’ju bëjë të ndiheni të lodhur dhe të dobët. Ka shumë lloje të anemisë, secila me shkakun e vet të veçantë. Anemia mund të jetë e përkohshme ose e zgjatur dhe mund të jetë e lehtë dhe e rëndë.
SIMPTOMAT E ANEMISË
Simptomat e anemisë ndryshojnë në varësi të shkakut të anemisë. Mund të përfshijnë:
– Lodhja
– Dobësi
– Lëkura e zbehtë ose e verdhë
– Rrahje zemre e parregullt
– Shkurtesa e frymëmarrjes
– Marramendje
– Dhimbje kraharori
– Duar dhe këmbë të ftohta
– Dhimbje koke
– Çrregullimi i përqendrimit
– Mpirje në duart dhe këmbët
– Gjendja e nervozizmit
– Ushtimë në veshë
– Çarje në buzë dhe plagë në gojë
– Çarje e shpejtë e thonjve,
– Humbja e flokëve
Në fazat e hershme të anemisë, simptomat mund të jenë shumë të lehta. Megjithatë, ndërsa anemia përkeqësohet, simptomat përkeqësohen.
SHKAKTARËT E ANEMISË
Anemia ndodh kur nuk ka mjaft qeliza të kuqe të gjakut në gjak. Kjo mund të jetë:
– Trupi nuk ka mjaft qeliza të kuqe të gjakut, pra nuk mund të prodhojë mjaftueshëm.
– Gjakderdhja, shkakton humbjen e qelizave të kuqe të gjakut më shpejt se sa mund të prodhohen.
– Shkatërrimi i qelizave të kuqe të gjakut ga trupi.
LLOJET E ANEMISË DHE SHKAQET
Llojet e ndryshme të anemisë dhe shkaktarët përfshijnë:
Anemia nga mungesa e hekurit
Ky është lloji më i zakonshëm i anemisë në mbarë botën. Anemia e mungesës së hekurit shkakton mangësi të hekurit në trupin tuaj. Palca juaj e eshtrave ka nevojë për hekur për të bërë hemoglobinë. Pa hekur të mjaftueshëm, trupi juaj nuk mund të prodhojë hemoglobinë të mjaftueshme për qelizat e kuqe të gjakut.
Një anemi e tillë ndodh në shumë gra shtatzëna. Përveç kësaj, mund të haset edhe tek; gjakderdhja e rëndë menstruale, ulçera, kanceri dhe disa sëmundje qe shkaktojnë humbje te gjakut, si dhe disa barna për lehtësimin dhimbjeve nga sulmi(ataku), e veçanërisht aspirina për shkak të përdorimit të rregullt.
Anemia nga mungesa e vitaminave
Përveç hekurit, trupi juaj ka nevojë për folate dhe vitaminë B12 për të prodhuar mjaft qeliza të kuqe të gjakut shëndetshme . Një dietë me mungesë të vitaminave dhe ushqyes të tjerë të rëndësishëm mund të shkaktojë zvogëlimin e prodhimit të qelizave të kuqe të gjakut.
Përveç kësaj, disa njerëz mund të konsumojnë mjaft vit B-12, por trupi i tyre nuk mund të përpunojë këtë vitaminë. Kjo mund të çojë në anemi të mungesës së vitaminës B-12 ose ndryshe Anemia pernicioze.
Anemia nga sëmundjet kronike
Disa sëmundje (të tilla si kanceri, HIV / AIDS, artriti reumatoid, sëmundja e veshkave, sëmundja e Crohn dhe sëmundjet e tjera kronike inflamatore) mund të ndërhyjnë në prodhimin e qelizave të kuqe të gjakut.
Anemia e rëndë
Kjo anemi e rrallë është e rrezikshme për jetën, ndodh kur trupi juaj nuk prodhon mjaft qeliza të kuqe të gjakut. Shkaqet e anemisë aplastike përfshijnë infeksione, droga të caktuara, sëmundje autoimune dhe ekspozim ndaj kimikateve toksike.
Anemia për shkak të sëmundjes së palcës së eshtrave
Sëmundje të ndryshme të tilla si leuçemia dhe myelofibroza mund të shkaktojnë anemi duke prekur prodhimin e gjakut në palcën e eshtrave. Efektet e kancerit të tillë dhe çrregullimeve të kancerit janë kërcënuese për jetën.
Anemia hemolitike
Ky grup anemie zhvillohet kur qelizat e kuqe të gjakut shkatërrohen më shpejt se sa palca e kockave që mund të prodhojë. Disa sëmundje të gjakut dëmtojnë qelizat e kuqe të gjakut. Anemia hemolitike mund të jetë gjenetike ose mund të zhvillohet më vonë.
Anemia e qelizave në formë drapëri
Kjo është një sëmundje e trashëguar dhe nganjëherë mjaftë serioze, pra, është një anemi hemolitike e trashëguar. Kjo është për shkak të një defekti në formën e qelizave të kuqe të gjakut, ato kanë formë të parregullt formën e drapërit apo gjysmëhënës. Këto qeliza të parregullta të gjakut vdesin herët dhe në fund kemi një mungesë kronike të qelizave të kuqe të gjakut.
Anemitë e tjera
Ka forma të tjera të anemisë, si talasemia dhe anemia malaries.
TRAJTIMI I ANEMISË
Trajtimi i anemisë varet nga shkaku.
Anemia nga mungesa e hekurit: Ky lloj i trajtimit të anemisë zakonisht përbëhet nga marrja e shtesave të hekurit dhe ndryshimet në dietën tuaj. Nëse shkaku themelor i mungesës së hekurit është humbja e gjakut (përveç menstruacioneve), burimi i gjakderdhjes duhet të përcaktohet dhe të ndalet.
Anemia nga mungesa e vitaminave: Trajtimi i mungesës së acidit folik dhe vit B-12 përfshin marrjen e shtesave dietike dhe duke rrit ushqyesit në dietën tuaj. Nëse sistemi juaj i tretjes është duke patur probleme me thithjen e vitaminës B12 nga ushqimi që hani, mund të keni nevojë për shtesa të vitaminës B12. Në fillim mund të merni vitamina shtesë çdo ditë.
Anemia kronike: Nuk ka trajtim të veçantë për këtë lloj anemi. Mjekët përqëndrohen në trajtimin e sëmundjes themelore. Nëse simptomat intensifikohen, transfuzioni i gjakut, ose dhënia apo injektimi i eritopoetinës që normalisht është një hormon sintetik që prodhohet në veshkë mund të ndihmojnë për të përshpejtuar prodhimin e qelizave të kuqe të gjakut dhe për të zvogëluar lodhjen.
Anemia e rëndë: Ky trajtim i anemis mund të përfshijë transfuzionin e gjakut për të rritur nivelet e qelizave të kuqe të gjakut. Nëse keni ndonjë problem me palcën e eshtrave dhe nuk mund të prodhohen qeliza të shëndetshme të gjakut, mund të keni nevojë për transplantim të palcës së eshtrave.
Anemia e lidhur me palcën e kockave: Trajtimi i këtyre sëmundjeve të ndryshme mund të përfshijë medikamentet, kimioterapinë ose transplantimin e palcës së eshtrave.
Anemia hemolitike: Trajtimi i anemisë hemolitike përfshin parandalimin e ilaçeve të dyshuara, trajtimin e infeksioneve të ngjashme dhe marrjen e ilaçeve që kompromitojnë sistemin tuaj imunitar; kjo mund të sulmojë edhe qelizat e kuqe të gjakut. Në varësi të ashpërsisë së anemisë tuaj, mund të jetë e nevojshme transfuzioni i gjakut ose plazmafereza. Plasmafereza është një lloj procedure e filtrimit të gjakut. Në disa raste, heqja e shpretkës mund të ndihmojë.
Anemia e qelizave në formë drapëri: reduktimin e dhimbjeve dhe parandalimin e komplikimeve jo mund të përfshijë administrimin e oksigjenit, ilaçeve analgjezike, lëngjeve gojore dhe intravenoze për trajtimin e anemisë,. Mjekët gjithashtu mund të rekomandojnë transfuzionin e gjakut, shtojcave të acidit folik dhe antibiotikëve. Transplantimi i palcës së kockës mund të jetë një trajtim efektiv në disa raste. Një ilaç i kancerit (Droxia, Hydrea) i quajtur hydroxyurea përdoret gjithashtu për të trajtuar anemin e qelizave në formë të drapërit.
Talasemia: Kjo anemi mund të trajtohet me, transfuzion gjaku, plotësim të acidit folik, terapi me ilaçe , splenectomi, dhe transplantim gjakut ose të qelizave staminale të palcës së eshtrave.
PARANDALIMI I ANEMISË
Hani një dietë të pasur me vitamina
Shumë lloje të anemisë nuk mund të parandalohen. Megjithatë, mund të parandalohet anemia nga mungesa e hekurit dhe anemia nga mungesa e vitaminave me një dietë që përmban vitamina dhe lëndë ushqyese të ndryshme.
HEKURI
Ushqimet e pasura me hekur përfshijnë mish i lopës dhe mishrat e tjerë, fasulja, thjerrëzat, drithëra përmbajnë hekur, perimet me gjethe të gjelbra të errëta dhe frutat e thata.
FOLATET
Kjo formë ushqyese dhe sintetike e acidit folik mund të gjendet në , fruta dhe lëngje frutash, perime me gjethe të errëta të gjebra, bizele të gjelbra, fasule, kikirikë dhe bukë, drithëra, makarona dhe oriz.
Vitamina B12
Ushqime të pasura me vitaminë B-12 përfshijnë mishin, produktet e qumështit dhe produktet e drithërave të fortifikuara dhe soje.
Vitamina C
Ushqime të pasura me vitaminë C përfshijnë fruta agrume dhe lëngje, speca, brokoli, domate, pjepra dhe luleshtrydhe. Këto substanca ndihmojnë në rritjen e absorbimit të hekurit.
Mendoni për një multivitamin
Nëse jeni i shqetësuar për marrjen e mjaftueshëm të vitaminave nga ushqimet që hani, mund të pyesni mjekun tuaj nëse një multivitaminë është e drejtë për ju. /Familjadheshendeti.com
