Përshtati Psikolog Arbër Zeka
Nga mungesa e gjyshes deri tek frika se mos sëmuren, ja se si të rriturit mund t’i ndihmojnë fëmijët të lundrojnë në këtë kohë të vështirë.
Për miliona të rritur jeta ka ndryshuar në mënyrë dramatik dhe se shumë është kërkuar të praktikojnë distanca sociale, duke u izoluar në shtëpi. Disa janë të sëmurë ose në karantinë, ose kanë tendencë për të u sëmurë. Dhe për shumë njerëz, diçka aq e thjeshtë sa kafeja me një mik tashmë ndjehet si një kujtim i largët.
Por për fëmijët, jeta ka ndryshuar ndoshta edhe më drastike. Miliona janë në shtëpi, ne vend se të ishin në shkollë ose kujde ditor, pa ide të qartë se kur do të kthehen. Shumë nuk mund të shkojnë në shesh lojërash, të shohin miq ose të vizitojnë më gjyshërit. Dhe ndryshe nga të rriturit, të cilët të paktën mund të lexojnë dhe kuptojnë lajmet (shpeshherë të tmerrshëm), shumë fëmijë të vegjël përpiqen të kuptojnë atë që po ndodh.
Fushat e lojërave, babagjyshët, gjyshërit: Çfarë është e sigurt për fëmijët në kohen e koronavirusit?
Sidoqoftë, ka hapa që prindërit mund të ndërmarrin për të ndihmuar fëmijët të drejtojnë këtë krizë. Para se të bisedoni me fëmijët, veçanërisht të rinjtë, prindërit duhet të ndërmarrin hapa për të trajtuar ankthin e tyre, qoftë kjo do të thotë të bëni një shëtitje (nëse kjo është e mundur dhe e sigurt në zonën tuaj), të bëni yoga ose meditim, ose të flisni me një mik.
Me fëmijët më të vjetër, mund të jetë mirë të pranojmë që është normale të ndjeheni disa shqetësime tani, dhe që po e ndjeni gjithashtu. Sidoqoftë, me të rinjtë, mund të jetë më mirë të projektoni sa më shumë qetësi. Dhe sido që të jetë mosha e tyre, shumë fëmijë kanë pyetje tani, pavarësisht nëse duhet të lajnë duart aq shumë, kur ata do të jenë në gjendje të shohin përsëri miq dhe gjyshër, ose çfarë ndodh nëse dikush që ata e duan sëmurët.
A do të sëmurem? A do të sëmuren prindërit e mi? Çfarë do të ndodh…?
Këto janë ndoshta pyetjet më të frikshme në mendjen e shumë fëmijëve tani, është e rëndësishme të mos minimizoni frikën e fëmijëve ose t’u thoni atyre se nuk ka mundësi që ata ose familja e tyre të sëmuren, sepse për fat të keq nuk është e vërtetë. Ajo që mund të thoni, është që ju po bëni gjithçka që dini për të siguruar që të gjithë në familje të qëndrojnë sa më të shëndetshëm dhe se, “nëse sëmuremi, atëherë do të bëjmë gjithçka që dimë se si të bëjmë që të sigurohemi se do të përmirësohemi përsëri. ”
Ju gjithashtu mund të theksoni gjërat që familja juaj po bën për të qëndruar sa më shëndetshëm, siç është larja e duarve ose shmangia e tubimeve shoqërore. Shumë pak prej nesh na pëlqen të jemi pasivë përballë pasigurisë dhe shqetësimit të madh, dhe masa që ne po bëjmë gjëra që ndjehen produktive, ne do të ndjehemi më mirë.
Pse më duhet t’i laj duart kaq shumë?
Një nga gjërat më të rëndësishme që njerëzit mund të bëjnë për të mbrojtur veten dhe të tjerët gjatë kësaj pandemie është larja e duarve shpesh. Por kjo mund të jetë e vështirë për t’u shpjeguar fëmijëve të vegjël të cilët më mirë mund të luajnë ose të marrin të drejtën e kohës se sa të lajn duart e tyre. Për fëmijët që janë mjaft të moshuar për të kuptuar, “është mirë t’i thuash fëmijëve që të lani duart sepse mund të ndodhë se gjatë prekjes me duar marrim mikrrobe në duar, dhe nëse kemi mikrobe në duar dhe ne nuk shpëtojmë prej tyre, ata mund të na bëjnë të sëmuremi. Mund të thoni gjithashtu se është edhe më e rëndësishme se zakonisht të lani duart, sepse koronavirusi përhapet me shpejtësi, dhe larja e duarve tona është një nga mënyrat më të mira që dimë për të ndihmuar të mbajmë veten të sigurt.
Ju gjithashtu mund të bëni argëtim të larjes së duarve, duke i lënë fëmijët të këndojnë “Gëzuar Ditëlindjen” dy herë ose këngën ABC, që të dyja zgjasin rreth 20 sekonda, koha që ekspertët rekomandojnë të kaloni në larjen e duarve.
Kur mund të kthehem në shkollë?
Ndërsa disa fëmijë fillimisht mund të jenë të ngazëllyer për të dalë nga shkolla, heqja e frekuentimit në shkollë do të thotë të heqësh diçka që është konstante në jetën e tyre, dhe kjo mund të jetë shqetësuese.
Për fëmijët e moshës shkollore që pyesin se kur mund të kthehen në klasë, këshillohet duke u siguruar atyre që ju gjithmonë qëndroni të azhurnuar kur ata mund të jenë në gjendje të fillojnë përsëri shkollën. Por gjithashtu mund të shpjegoni që ju si prind si dhe shkolla e fëmijës suaj dëshironi të siguroheni që kur fëmijët të kthehen, “të gjithë mund të qëndrojnë të shëndetshëm”. Ndërkohë, mund ta ndihmoni fëmijën tuaj të hyjë në çfarëdo mësimi në distancë që ka krijuar rrethi juaj, nëse keni burime për ta bërë këtë. Nëse mësimi elektronik nuk është krijuar ende nga shkolla e fëmijës tuaj, mund të merrni burime nga rrjetet e shkollimit në shtëpi, ose madje thjesht ta ndihmoni fëmijën tuaj të qëndrojë në kontakt me shokët e klasës në FaceTime ose Zoom.
Pse nuk mund të vizitoj miqtë ose gjyshërit e mi?
Fëmijët e të gjitha moshave janë qartë të trishtuar që nuk mund të shohin shumë miq ose anëtarë të familjes personalisht tani. Realiteti i vështirë, sipas shumë ekspertëve, është se ne mund të shikojmë rekomandime për distanca sociale për muaj apo një vit. Për t’i ndihmuar fëmijët të përballen me këtë, është sigurisht e rëndësishme të tregoni se si mund të mbajnë kontakte me gjyshërit dhe të tjerët përmes FaceTime ose edhe me letra, nëse nuk kanë qasje ose nuk përdorni pajisje mobile. Nëse gjyshërit ose të afërmit e tjerë të moshuar jetojnë afër, fëmijët mund të jenë në gjendje t’i “vizitojnë” ata duke braktisur sende ushqimore ose sende të tjera dhe të përshëndeten përmes një dritareje. (Një burrë 90-vjeçar kohët e fundit bëri tituj duke qëndruar jashtë shtëpisë së gruas së gruas së tij, e cila nuk lejon vizitorët gjatë pandemisë dhe të mbajë një shenjë duke i uruar asaj një përvjetor të lumtur).
Ndërkohë, gjithashtu mund t’u thoni fëmijëve se “sa më të sigurtë jemi, aq më të kujdesshëm jemi, aq më shpejt do të arrijmë të shohim njerëz,” . Kjo nuk do të thotë që praktikimi i distancës së mirë sociale sot do të thotë që do të shihni nesër miqtë tuaj, por do të thotë që mund të ndihmoni më shumë njerëz – përfshirë ata që i doni më shumë – të qëndroni të sigurt ndërsa shkencëtarët punojnë në trajtime dhe vaksina.
Nëse prindërit e mi janë në shtëpi, pse duhet të punojnë në vend që të luajnë me mua?
Shumë punëtorë në këtë vend nuk kanë mundësi të punojnë nga shtëpia tani, dhe një numër befasues janë në pushim ose u janë ulur orët e punes. Por për ata që janë në gjendje të punojnë në distancë tani, shumë prej tyre u kërkohet ta bëjnë këtë. Dhe nëse keni fëmijë të vegjël, kjo shpesh nënkupton të provoni të bëni diçka ndërsa fëmija juaj pyet gjithnjë e më shumë në mënyrë të paqartë pse jeni në telefon ose kompjuter në vend që të luani me mua.
Në atë situatë, ju mund të shpjegoni, “Unë jam në shtëpi me ju për të siguruar që familja jonë të mbetet e shëndetshme dhe mirë”, por që ju ende duhet të punoni. Atëherë, mund ta lini fëmijën tuaj të dijë se kur mund të jeni në gjendje të bëni një pushim dhe të luani me ta, mbase madje të vendosni një kohëmatës, në mënyrë që të shohë se sa kanë kohë derisa të marrin vëmendjen tuaj të plotë. Ndërkohë, t’i jepni fëmijës tuaj një aktivitet, qoftë ky një enigmë ose Patrullë Paw, kështu që ata e dinë se kanë diçka për të bërë ndërsa ata presin.
Unë nuk jam i sëmurë, kështu që pse duhet të marr masa paraprake?
Kjo mund të zbatohet posaçërisht për adoleshentët dhe fëmijët më të vjetër, të cilët mund të ndiejnë një pathyeshmëri të caktuar adoleshenti edhe përballë një virusi që ka shumë njerëz të frikësuar. Kjo mund të shtohet nga raportet që sëmundja është më pak e rëndë tek fëmijët dhe të rinjtë, megjithëse tani ka hulumtime që tregojnë se disa fëmijë sëmuren rëndë.
Për adoleshentët që nuk e kuptojnë pse duhet të marrin masa paraprake, edhe nëse një fëmijë nuk sëmuret, ata mund ta kalojnë virusin tek njerëzit e tjerë – përfshirë të dashurit – të cilët mund të sëmuren. Kur bëhet fjalë për distancimin shoqëror, larjen e duarve dhe masat e tjera të sigurisë gjatë kësaj kohe, ne të gjithë duhet të mendojmë se kush po e bëjmë këtë” – dhe që mund të përfshijë gjyshërit, njerëzit në komunitet me kushtet themelore që i vë ata në rrezik më të lartë, punonjësit e kujdesit shëndetësor duke kursyer jetë, dhe të gjithë në vend dhe botë që përfitojnë nga përpjekjet për të “rrafshuar kurbën”.
Ndërkohë, edhe nëse ata veprojnë të pathyeshëm, adoleshentët mund të kenë shumë ndjenja kundërshtuese tani. Adoleshentët “zbrazen shumë midis të ndjeheni shumë të fuqishëm dhe të ndjeheni shumë të pafuqishëm”. Ka shumë adoleshentë që do të ankohen për shtëpinë me prindërit e tyre, dhe kjo është e vërtetë, por ata gjithashtu janë të frikësuar.” Prindërit mund t’i ndihmojnë ata të flasin përmes frikës së tyre dhe të kuptojnë se “të qenit në shtëpi është një spirancë e rëndësishme” për ta ndonjëherë, duke mbështetur gjithashtu mënyra që adoleshentët ende mund të lidhen me njëri-tjetrin, pavarësisht nëse është duke luajtur lojëra në internet ose duke mobilizuar rreth një kauze sociale.
Si mund të ndihmoj?
Për fëmijët që janë mjaft të moshuar për të kuptuar, kjo është një kohë për të folur për përgjegjësinë kolektive për familjet tona dhe të gjithë shoqërinë. Kjo është një mundësi për një familje që të zhvillojë një identitet qytetar, dhe prindërit mund t’u mësojnë fëmijëve se një pjesë e këtij identiteti “po kujdeset për njerëzit që janë të prekshëm”.
Kjo mund të marrë shumë forma, qoftë dhënia e sendeve ushqimore një gjyshi, dhurimi i punonjësve të shërbimit mbështetës që mund të jenë pa punë në këtë kohë (nëse një familje ka mjetet financiare për ta bërë këtë), ose duke luftuar racizmin dhe ksenofobinë që për fat të keq vazhdon të zhvillohet i shfrenuar gjatë kësaj pandemie.
Kemi presidentë që e quajn këtë “virus të Kinës”, dhe që është e rëndësishme të mësojmë fëmijët se “kjo është një kohë për dhembshuri” dhe sigurisht jo për stigmatizimin e një grupi të caktuar njerëzish.
Në përgjithësi, kjo është një kohë kur prindërit mund t’i mësojnë fëmijët se “secili nga ne është përgjegjës për të gjithë ne,” si brenda një familje dhe në mbarë botën.
Nga Ana North – VOX Media Arbër Zeka
