Dr.Ismail Lutolli specialist Pediater
Subspecialist Dietolog-Nutricionist
Subspecialist Hematolog; Onkolog
Në temperaturat e ulëta tek fëmijët kur kolona e mërkurit bie nën 36°C, është një ndjenjë frike e papërshkruar për prindërit. Për rrjedhojë lindin pyetjet e zakonshme:
A është temperatura e foshnjës e ulët nese tregon vlerat 36°C?
Sa e rrezikshme është kjo temperaturë?
A duhet ta dërgojnë fëmijën te mjeku menjëherë apo mund të pritet?
Hapi i parë
Kur temperatura është e ulët, është e rëndësishme të mos filloni trajtimin në mënyrë të rastësishme, por të zbuloni se cili është shkaku.
Funksionet jetësore të trupit të fëmijëve kërkojnë një temperaturë të caktuar, në të cilën proceset kimike dhe biokimike zhvillohen siç duhet. Prandaj, temperatura e ulët e një fëmije, nën normale, mund të çojë në rreziqe të ndryshme shëndetësore dhe të tregojë praninë e patologjive të caktuara.
Cila është temperatura normale e trupit për fëmijët?
Temperatura normale e trupit të një fëmije të shëndetshëm përgjithësisht besohet të jetë 36.6°C. Në fakt, kjo varet nga masa e faktorëve: gjinia dhe mosha e fëmijës, niveli i aktivitetit fizik të tij, përbërja dhe sasia e ushqimit dhe pijet e konsumuar, metodat e matjes, koha e ditës (mëngjes, pasdite, mbrëmje) etj.
Mesatarisht, besohet se fëmijët e shëndetshëm normalisht në rangun prej 36.°5 deri në 37.5 gradë.
Por temperatura e trupit të fëmijës nuk duhet të jetë më e ulët se 36°C dhe një interval prej 35.4°C-35.6°C për fëmijët është i papranueshëm.
Nëse temperatura e trupit të foshnjës është shumë e ulët (rreth 35°C ose më pak), atëherë flasim për hipotermi. Temperatura shumë e ulët e foshnjës, nëse zgjat për një kohë të gjatë, ngadalëson ndjeshëm proceset metabolike dhe në përgjithësi pengon funksionimin e të gjitha organeve dhe sistemeve. Dhe kur bie në 32°C, fëmija mund të humbasë vetëdijen dhe rrezikon direkt për jetën.
Është gjithashtu e rëndësishme për sa kohë temperatura zbret. Ulja afatshkurtër e temperaturës mund të shkaktohet nga ftohja e thjeshtë. Dhe është krejt tjetër nëse një fëmijë ka një temperaturë të ulët për një kohë të gjatë, e cila mund të jetë pasojë e sëmundjeve apo problemeve shëndetësore eventuale.
Shkaqet e mundshme të temperaturës së ulët tek fëmijët
Temperatura e ulët mund të jetë rezultat i disa proceseve të brendshme në trup dhe mund të shkaktojnë faktorë të ndryshëm. Duke parë temperaturën e fëmijës suaj nën 36°C apo 35°C , duhet kontrollë te mjeku pediatër dhe të gjinden shkaktarët apo të përjashtohet ndonjë problem i mundshëm.
Shkaktarët mund të jenë të shumtë :
– Ka raste kur temperatura e ulur mund të jenë e padëmshme dhe plotësisht normale pa kërkuar ndërhyrjen e prindit ose mjekut. Të tjerët raste mund të përbëjnë një rrezik dhe madje një kërcënim për shëndetin e fëmijëve, duke kërkuar veprim të duhur.
– Hipotermia e lindur
Rrallë vërehet te fëmijët. Sidoqoftë, kjo mund të jetë normë nëse një temperaturë e tillë e ulët (34.9-35.9°C) vërehet që nga lindja dhe nuk ndikon në gjendjen e përgjithshme të fëmijës (nëse ai ende ka oreks të mirë, gjumë të shëndetshëm, aktivitet pozitiv motorik). Në këtë rast, nuk kemi nevojë të shkaktojmë alarmim të tepërt.
– Temperatura e ulur si pasojë e ambentit të jashtëm
Shkaku i temperaturës së ulët të trupit për një fëmijë, mund të jetë ftohja e tepërt e trupit kur i ekspozohet temperaturës së ulët të ambientit.
– Temperatura e ulur gjatë 2 muajve të parë të jetës
Temperatura e ulët e trupit tek foshnjat, temperatura e ulët për shkak të sistemit të papërsosur të termorregullimit ose në orët e para të jetës së një fëmije (i ashtuquajturi ulje kalimtare e temperaturës). Me kalimin e kohës rikthehet në normalitet.
– Rënie e rregullt e temperaturës gjatë gjumit.
Rënie e rregullt e temperatures gjatë gjumit mund të jetë 35.5°-36.5 ℃ .
Të gjitha proceset e trupit ngadalësohen gjatë gjumit, prodhohet më pak energji. Por, nëse hipotermia është vazhdimisht në mbrëmje – nuk është më aq e mirë, duhet të kërkoni një shkak.
– Shkaku i hipotermisë mund të jetë përdorimi i kohëve të fundit i ilaçeve antipiretike (nga disa orë deri në disa ditë). Kjo është për shkak të dobësimit të të përgjithshëm të organizmit pas një sëmundje infektive (pneumoni, grip, infeksion akut të frymëmarrjes), kur mekanizmi për ruajtjen e temperaturës në trupin e foshnjës nuk është zhvilluar ashtu siç duhet.
– Temperatura e ulët e një fëmije shkaktohet nga një mbidozë e barnave vazokonstriktuese. Edhe pse duket krejtësisht banale por edhe pikat e padëmshme te hundës mund të shkaktojë një rënie të mprehtë të temperaturës. Perdorimi i pikave per hunde te cilast veprojnë si një vazokonstriktor dhe mund të ndikojnë në trupin e vogël të foshnjës, jo vetëm mukozën e hundës, por edhe kapilarët e tjerë. Ngushtimi i tyre mund të çojë në hipotermi. Prandaj, rekomandohet që të lexoni me kujdes udhëzimet e ilaçeve për këtë efekt, veçanërisht kur përdoren për fëmijët.
– Asnjëherë mos kontrolloni temperaturën menjëherë pas zgjimit të foshnjës,
matja e temperaturës menjëherë pas zgjimit nuk është në gjendje të pasqyrojë temperaturën objektive të trupit dhe zakonisht është shumë e ulët.
– Një infeksion virusal dhe temperatura e cila zgjat më shumë se dy apo tre ditë
Nëse shkaktarë për uljen e temperaturës është një infeksion virusal dhe temperatura e ulur zgjatë më shumë sesa dy apo tre ditë, si dhe përcillet me përgjumje, lodhje të përgjithshme të fëmijës dhe mungesë oreksi, kjo gjendje duhet patjetër pa u vonuar të drejtohet për ndihmë profesionale në institucionet spitalore.
– Temperatura gjatë sëmundjeve infektive si pasojë e përdorimit të paracetamolit
Nëse gjatë sëmundjeve infektive që shoqërohen me temp e lartë, mjeku rekomandon përdorimin e një agjenti antipiretik (paracetamol), atëherë një ulje artificiale e temperaturës mund të bëjë që ajo të bjerë nën nivelin normal. Prandaj, nuk është për t’u habitur që, për shembull, një fëmijë ka diarre dhe temperaturë të ulët në të njëjtën kohë. E njëjta gjë mund të ndodhë menjëherë pas rikuperimit. Por kjo zakonisht kompensohet nga reagimi relativisht i shpejtë i organizmit dhe temperatura kthehet në rangun e duhur.
– Temperatura e ulët të fëmijët në moshën shkollore
Në fëmijët në moshë shkollore dhe angazhimet e shumta që ka shpesh, mund të jetë shkak i temperaturës së ulët.
– Temperatura e ulët të adoleshentët
Nëse ulja e temperaturës shfaqet tek adoleshentët gjatë pubertetit (11-17 vjet), por nuk ka ndodhur kurrë më parë, atëherë temperatura e ulët e trupit mund të tregojë zhvillimin e ndonjë sëmundjeje që mund të jetë edhe serioze.
Në këto raste patjetër duhet të bëni një ekzaminim mjekësor me një endokrinolog si fillim. Një vizitë në kohë e mjekut do të ndihmojë, nëse jo për të parandaluar një sëmundje të afërt, atëherë së paku të lehtësoni rrjedhën e saj dhe të shmangni pasojat.
Temperatura e ulët te studentët
Nje student i zënë pas studimeve me shumë pak kohë për të pushuar, ose një nxënës që është ulur në një kompjuter ose TV për orë të tëra pa gjumë të mjaftueshëm, është e pritshme edhe të ndodhë ulja e temperaturës.
– Temperatura e ulët në situatat stresuese
Ngarkesa e tepërt e punës (fizike dhe mendore), situata stresuese, mungesa e vazhdueshme e gjumit nuk kalojnë pa sjellë edhe probleme në organizëm, ku në raste të tilla ulja e temperaturës duhet marrë si sinjal.
– Vitamina dhe mungesa minerale
Kjo është jashtëzakonisht e nevojshme për të gjitha sistemet e trupit, dhe mungesa e tyre per kohe më të gjatë mund të çojë në shfaqjen e temperaturës së zgjatur të ulët.Ndonjëherë kjo vërehet tek fëmijët me anemi për shkak të mungesës së hekurit ose tek adoleshentët që janë të interesuar të bëjnë dietë për humbje peshe, duke çuar në rraskapitje të trupit në cachexia (ngadalësim i papritur i proceseve fiziologjike).
– Gjendjet e kompromitimit të sistemit imunitar
Këto mund të jenë patologji të sistemit imunitar ose dobësim të rëndë të gjendjes së përgjithshme të sistemit imunitar pas sëmundjeve serioze ose ndikimit të caktuar në sistemin imunitar. Për të njëjtat arsye, ndonjëherë ka një temperaturë të ulët të foshnjës pas vaksinimit.
– Foshnjat e lindura parakohe
Për shkak të zhvillimit të tyre të ulët dhe lëvizshmërisë së ulët, hipotermia e përhershme është rreth 35.°5. Por temperaturat e ulëta gjithashtu mund të ndodhin për shkak të gjendjes së dhimbshme. Kjo është tipike për situatat e mëposhtme:
– Reagimi ndaj vaksinës
Një reagim i tillë imunitar mund të ndodhë në raste të rralla, por kjo vie më shumë si pasojë e përdorimit si preventivë të Paracetamolit Ibubprofenit ose antipiretikë të tjerë paraprakisht pas vaksinimit.
– Në secilën nga këto raste, një ulje e temperaturës së trupit tek një fëmijë kërkon sqarimin e shkaqeve që çojnë në një gjendje të tillë anormale.
Si ta ndihmojmë një fëmijë me temperaturë të ulët?
– Në raste të shpeshta ndodhin gabime me termometrin tuaj.
Gjithmonë do të jetë e dobishme të keni një termometër të dytë në shtëpi. Shpesh ndodh që vetëm një termometër bëhet i papërdorshëm dhe tregon rezultate të pasakta. Bleni një pajisje elektronike që ofron metrikë më të sakta.
– Nëse temperatura e trupit të foshnjës është e ulët që nga lindja
Kjo temp nuk shoqërohet me ndonjë simptomë shoqëruese, atëherë ndihma e foshnjës nuk është e nevojshme: është një gjendje normale, këtë duhet të konstatoj mjeku juaj.
– Nëse është pasojë e sëmundjes dhe karakterizohet nga dhimbje koke, përgjumje dhe letargji, fëmija ka nevojë për ndihmë para se të vizitojë mjekun.
Një fëmijë në këtë gjendje ka nevojë për ngrohtësi, edhe nëse thotë se nuk është i ftohtë. Ngroheni atë me çdo mënyrë dhe pastaj mund të realizoni vizitën te mjeku pediatër.
– Visheni një fëmijë me rroba të ngrohta dhe në dhomën ku jeni, duhet të mbyllni dritaret dhe të siguroheni që temperatura e dhomës të mos bjerë nën 20 °C.
– Duhet të ndryshoni dietën e fëmijës duke sforcuar marrjen më të madhe të lëngjeve apo gjidhënies te fëmijët që janë në procesin e gjidhënies. Ka shumë rëndësi të shtohet marrja e qumështit ose lëngjeve për fëmijët më të rritur (përfshihet uji, çajrat, lëngjet e frutave etj).
– Shtrati, rrobat, këpucët – gjithçka duhet të jetë e thatë.
– Mbulojeni foshnjën tuaj në një batanije.
– Aplikoni një ngrohës të ngrohtë në këmbët e fëmijës tuaj.
– Ofroni për të pirë çaj të nxehtë, gjidhënie ose ujin. Ka rëndësi të merr lëngje më shumë.
– Sigurohuni që gjumi i fëmijës suaj të jetë 8-9 orë në ditë të tilla.
– Shtoni në dietën e fëmijës tuaj sasinë e frutave, perimeve dhe lengjeve.
– Shkoni më shëtitje me të më shpeshta (pasi ta keni veshur më parë).
– Kufizoni kohën e kaluar në kompjuterin e fëmijët (tablet, laptop, telefon).
Kur duhet patjetër kontrolla te mjeku
Kur keni ndërmarrë hapat sipër por ulja e temperaturës vazhdon si dhe shoqërohet me simptoma të tjera të një gjendje jo të shëndetshme (marramendje, dhimbje, vjellje, djersitje të ftohtë, letargji, nervozizëm, dobësi e përgjithshme, munges oreksi etj), kontrolla te mjeku bëhet e domosdoshme sa më parë të është e mundur.
